Koncert Chopinowski, 7 marca (niedziela), godz. 23:05, Program Pierwszy Polskiego Radia

W galerii wielkich polskich chopinistów Adam Rozlach przedstawi sylwetkę Maryli Jonas, laureatki II Konkursu Chopinowskiego w 1932 r., uczennicy Włodzimierza Oberfelta, Józefa Turczyńskiego, Ignacego Jana Paderewskiego oraz Emila Sauera. W programie zjawiskowe interpretacje wybranych walców, mazurków i polonezów.

Maryla Jonas urodziła się 31 V 1911 w Warszawie. Naukę gry na fortepianie rozpoczęła jako kilkuletnie dziecko u znanego pedagoga warszawskiego Włodzimierza Oberfelta. W 1922 r., mając zaledwie 11 lat, przyjęta została do Konserwatorium Warszawskiego do klasy prof. Józefa Turczyńskiego. Pierwszy swój koncert publiczny dała w wieku ośmiu lat, jako tak zwane „cudowne dziecko”.

W 1927 r. uczestniczyła w I Konkursie Chopinowskim (miała wówczas 16 lat!), ale bez rezultatu. Dopiero występ na II Konkursie Chopinowskim w 1932 r., przyniósł jej laur w postaci XIII nagrody. Przed konkursem na krótko wyjechała na konsultacje artystyczne do Ignacego Jana Paderewskiego w Morges oraz do Emila Sauera w Wiedniu. W 1933 r. próbowała szczęścia na Międzynarodowym Konkursie w Wiedniu, gdzie otrzymała wyróżnienie. Pięć lat później była uczestniczką Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Eugène Ysaÿe'a w Brukseli.

Do chwili wybuchu II wojny światowej (1 września 1939), Maryla Jonasówna często koncertowała w Polsce, dając recitale złożone z dzieł kompozytorów polskich i obcych w szerokim wyborze. Brała udział w koncertach chopinowskich transmitowanych przez Polskie Radio. W pierwszych miesiącach wojny bomba niemiecka zabiła jej ojca, matkę, męża i dwóch braci, ona zaś niedługo po tej tragedii wpadła w ręce Gestapo i została uwięziona.

Po siedmiu miesiącach wydostał ją z aresztu oficer niemiecki, który słyszał ją na jakimś koncercie i zasugerował, aby udała się do ambasady brazylijskiej w Berlinie. Idąc pieszo z Warszawy, po kilku tygodniach dotarła do Berlina. Tam urzędnicy ambasady brazylijskiej zaopatrzyli ją w fałszywe dokumenty i odesłali do Lizbony, będącej wówczas punktem przerzutowym uciekinierów z Europy do Ameryki Południowej. Do Brazylii pianistka dotarła w stanie całkowitego wyczerpania fizycznego i psychicznego. Musiała poddać się leczeniu.

Przypadek sprawił, że spotkał ją Artur Rubinstein. Dzięki niemu wróciła do równowagi, uwierzyła we własne siły i zaczęła ćwiczyć na fortepianie. 25 lutego 1946 roku w nowojorskiej Carnegie Hall Jonasówna dała swój pierwszy koncert po przeżyciach wojennych. Sala świeciła pustkami, ale z obowiązku zawodowego był na widowni krytyk muzyczny „The Herald Tribune” Jerome D. Bohm. Urzeczony talentem pianistki polskiej, następnego dnia napisał, że jest ona „największą pianistką od czasów Teresy Carreño”. Sześć tygodni później, gdy Jonasównie ponownie zorganizowano koncert w Carnegie Hall, sala nie mogła pomieścić chętnych. Tak wielkiego sukcesu jaki odniosła, Nowy Jork nie widział od lat.

10 października (1946) pianistka wystąpiła z orkiestrą Filharmonii Nowojorskiej pod dyrekcją Artura Rodzińskiego. W sezonie 1947/48 grała m.in. w Chicago i Nowym Jorku. Z roku na rok coraz większa ilość miast w Stanach Zjednoczonych chciała gościć u siebie wybitną artystkę. Zmarła 3 lipca 1959 roku w Nowym Jorku. (Stanisław Dybowski)