http://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=33358

Historia zapisana w dźwiękach

23.02.2006
RADIO POLONIA: W studiu Radia Polonia witamy bardzo serdecznie panią Grażynę Kopeć, dyrektorkę Archiwum Polskiego Radia. Miniony rok był rokiem 80-lecia Polskiego Radia. Stworzyło to dobra okazję do prezentacji zbiorów archiwalnych radia i okazało się, że nie ma konkurentów tutaj w tej dziedzinie.

GRAŻYNA KOPEĆ: Nie ma konkurentów. Powiem, że na szczęście. Nasze piękne archiwum przez cały ubiegły rok miało okazję się prezentować w różnych akcjach towarzyszących programom Polskiego Radia i nie tylko, jako samodzielne akcje, które organizowaliśmy. Jak same panie wiecie jedna z takich akcji właśnie było przekazanie do Wilna, do Domu Kultury Polskiej olbrzymiej partii księgozbioru. To było przy okazji, w trakcie remanentu prac i zmiany struktury Polskiego Radia. Była taka okazja wydzielenia księgozbioru skądinąd bardzo pięknego, bardzo bogatego w treści. Mieliśmy go okazję właśnie wspólnie przekazać do Domu Kultury Polskiej. Natomiast wszystkie anteny Polskiego Radia korzystały z archiwum. I muszę państwu powiedzieć, jak podsumowywaliśmy rok ubiegły w korzystaniu nie tylko z tych nagrań, które szły bezpośrednio do emisji, ale też tych, które szły na te specjalne okazje, na te dni i wydarzenia, które przez cały rok się rozgrywały, to tego było kilkaset godzin. A na przykład w „Trójce” akcja rozpoczęta w lecie ciągnie się jeszcze w cyklu nagrań archiwalnych do dnia dzisiejszego. Tak, że słuchacze po prostu pragną, chcą słuchać, dowiadywać się. Pytają, sami kreują, a my tylko, że tak powiem dostarczamy programowi to, co sobie słuchacz życzy.

RADIO POLONIA: A zatem można powiedzieć pani dyrektor, że ten rok był okazją do przeglądu naszych archiwaliów, ale także pokazania ich szerszemu gronu odbiorców, udostępnienia słuchaczom.

GRAŻYNA KOPEĆ: I muszę państwu powiedzieć, że na pewno nagrania archiwalne, szczególnie słowne czyli wydarzenia, wywiady i relacje, wszelkie wydarzenia sportowe, wydarzenia państwowe, one się cieszyły największym powodzeniem. Rocznica „Solidarności”, a przede wszystkim to smutne wydarzenie jakim była śmierć Papieża. To dało obraz jakie jest zapotrzebowanie słuchacza na tego typu nagrania. Papież. Papież jako poeta. Papież jako autor. Ale i w drugą stronę. Co dziennikarze i jak dziennikarze postrzegali sylwetkę Papieża. Nie tylko w audycjach u nas formułowanych i prezentowanych poprzez Redakcję Katolicką, ale i audycje inaczej ukierunkowane. Tak, że powstawały przepiękne materiały. Udostępniamy te nagrania. Ten rok jest Rokiem Giedroycia. Trzeba przygotować specjalny serwis poświęcony Giedroyciowi. Doszliśmy do wniosku, że nie może być to coś, co będzie takim pobieżnym przebadaniem tematu. Zdecydowaliśmy się, dowiadując się, że Sejm zatwierdził rok 2006 Rokiem Giedroycia, że pokażemy wszystkie nagrania o Giedroyciu i udziałem Giedroycia. Pokażemy to w serwisie internetowym i ten serwis będzie powstawał. Już powstaje. Jego otwarcie nastąpiło 1 lutego. Co tydzień będzie przyrastało średnio po 10-15 audycji, ale jako novum publikowanych w formie stenogramów. Do każdej audycji załączony fragment mniejszy większy w dźwięku. Związaliśmy ten serwis Sejnami. Dlaczego? Dlatego, że ten wielki człowiek był bardzo blisko związany z całym tym regionem. Działająca Fundacja Pogranicza Kultury i Sztuki, tam prężnie działająca Fundacja dostała od nas taki list intencyjny nawiązania współpracy. Czyli poniekąd związalibyśmy dwa własne serwisy. Ich działalność w Fundacji, nasz, że tak powiem, bogaty serwis nagrań, ale chcielibyśmy to połączyć w takie wydarzenie, bo Fundacja w ogóle zajmuje się propagowaniem i prezentowaniem różnych wydarzeń związanych z regionem wielu kultur Ukrainy, Litwy, Polaków, Łotyszy, więc wchodzimy Giedroyciem w cały ten region. To projekt kierowany do młodzieży. Coś dla zwiększenia wiedzy o Giedroyciu. Tej postaci, która tam była i wyrosła.

RADIO POLONIA: Pani dyrektor wspomniała pani tutaj o współpracy tej Fundacji z Radiem Polonia i myślę, że to jest dobry moment żeby powiedzieć o tym, że w tym roku Radio Polonia obchodzi 70-lecie i chcemy panią zapytać o właśnie nasze zbiory archiwalne. Czy udało się państwu je skatalogować, wiemy co posiadamy?

RADIO POLONIA: No, więc tak powiem szczerze, że gdybyśmy chcieli dzisiaj państwu wydrukować ten katalog, nie byłabym z niego zadowolona. Więc ja go planuje wstępnie, ja go chcę opublikować dopiero w kwietniu, on już będzie wtedy kompletny. I też żeby on był ciekawy, on będzie tematycznie ułożony. A jaka myśl przewodnia była jeszcze? To było ważne. Chcieliśmy wszystkie redakcje pokazać, bo przecież Radio Polonia to nie jest jedna tylko i wyłącznie redakcja. Ale na przestrzeni 70-ciu lat było ich wiele. Więc różne redakcje, które w tym czasie pracowały, działały, współtworzyły różne gatunki, które te redakcje uprawiały i różne tematy, które w tych gatunkach te audycje zawierały. Dzisiaj jest wprowadzonych wszystkich pozycji do bazy ponad 6,5 tysiąca. Docelowo z oglądu sytuacji będzie 8, więc jest to dość pokaźny zbiór. I jaka jest jego ciekawostka? Więc to będą najciekawsze wybrane nagrania w zakresie tematycznym nauki języka polskiego w rodzajowych scenkach z podtekstem niemieckim czy na przykład francuskim. Więc będzie taki wybór.

RADIO POLONIA: Dawne stare nasze lekcje.

GRAŻYNA KOPEĆ: Tak jest. To są kapitalne lekcje i kapitalnie zrobione.

RADIO POLONIA: Bo to obraz czasu.

GRAŻYNA KOPEĆ: Dokładnie. Potem będzie duży cykl nagrań kultury polskiej, tradycje, prezentacje regionów, zwyczajów, obrzędów, osobowości. Jakie osobowości? Rozmowy, wypowiedzi, wywiady z wybitnymi i znanymi osobowościami, w tym Polonusami. A więc Adą Sari, Panufnikiem. Mamy na przykład tez pana profesora Grzędzielskiego, profesor z Pracowni Lotów Kosmicznych na przykład, gwiazdy konkursów chopinowskich, na przykład Irena Kirszensztajn.

RADIO POLONIA: Dodajmy, że na pewno nie zabrakłoby także wywiadów przeprowadzonych właśnie z Jerzym Giedroyciem, które mamy w zasobach naszych archiwalnych.

GRAŻYNA KOPEĆ: Tak. Na razie kończymy, tak zupełnie już docelowo kończymy właśnie, badanie tradycji kultury polskiej skończyliśmy opracowywanie Borów Tucholskich, historii i legend na przykład hejnału krakowskiego. Tak samo jest taka piękna audycja historia flagi, godła i hymnu polskiego. Co jeszcze będzie w tym biuletynie? W tym biuletynie będzie literatura polska w obcych przekładach. Na przykład proszę sobie wyobrazić „Pana Tadeusza” czy „Plastusiowy Pamiętnik” w języku esperanto lub po chińsku. Radio Polonia miało specjalnie tworzony zbiór muzyczny. I to jest, nie ukrywam, jeden z większych potężniejszych zbiorów specjalnie tworzonych dla Programu dla Zagranicy. Żeby w ogóle zdokumentować, opisać ten potężny zbiór to potrzeba jeszcze paru lat pracy. On jest zewidencjonowany, i tylko i wyłącznie co poniektóre rzeczy są w pełnym opisie. Natomiast nie mamy jeszcze pełnego katalogu, opisu tego potężnego zbioru. Ale ten zbiór pracował przez wiele, wiele lat i muszę powiedzieć, że z niego do dnia dzisiejszego dziennikarze muzyczni Polskiego Radia korzystają.

RADIO POLONIA: Pani dyrektor, jeszcze zapytam o taką sprawę, wydaje mi się dosyć ważna, bo z tego co pani mówi z właśnie uporządkowanego archiwum wyłania się również obraz tego Radia Polonia. Jakie one było dawniej, jakie jest dzisiaj i myślę, że to warto by było udostępnić szerszej publiczności. Czy będzie taka możliwość właśnie do sięgnięcia archiwum Polskiego Radia na przykład poprzez internat, ale to archiwum Radia Polonia?

GRAŻYNA KOPEĆ: Publikacja nagrań poprzez internet w tej chwili jeszcze nie jest w ogóle unormowana prawnie. Ja jestem tu bardzo ostrożna. W przyszłym tygodniu jadę na takie szkolenie do Krakowa, na Uniwersytet Jagielloński, gdzie będę dopytywała się o pewien zakres prawny. Co i w jakim zakresie my możemy. Tak naprawdę jest to bardzo niebezpieczne. Ten nasz rynek nie jest wprost uregulowany, a nasza ustawa prawa autorskiego wprowadziła znowelizowania w tym polu eksploatacji. Internet działa od niedawna. Więc szczególnie te nagrania archiwalne, które są sprzed 1994 roku, tutaj należy być bardzo ostrożnym, bo jeżeli prawo producenta fonogramu nie jest jednoznacznie stwierdzone i nie ma dokumentów formalnych, prawnych umów ja osobiście jestem bardzo ostrożna. Natomiast, co bym powiedziała o Polonii, tej Polonii, którą widzę na co dzień na półkach w fonotece. Będziemy państwu robić jak powiedziałam w hołdzie, to jest taki mój kwiatek – prawda – dla państwa, chcielibyśmy wam zrobić we wrześniu na Dzień Otwarty wystawę. Będziemy ją robić w prezentacji dźwiękowej. Czyli poniekąd ten biuletyn, który damy państwu w kwietniu i damy go jako booklet wasz do wszelkich różnych innych dołączanych tu i tam, bo przecież państwo obchodzicie jubileusz cały rok i to będzie na pewno też i przyczynek dla dziennikarzy do wglądu i do być może zrobienia jakiejś większej poważnej pozycji ramowej w tym roku. Roku jubileuszu. Natomiast my wybierzemy z tychże tematów parę prezentacji które zrobimy także w formie multimedialnej i zaprezentujemy choćby ten „Plastusiowy Pamietnik” czy „Pana Tadeusza” w esperanto. Zobaczycie państwo całą ekspozycję, taką multimedialną u nas w radiu i będziemy zapraszać wszystkich właśnie na wrzesień, na ten dzień otwarty, gdzie chcemy to szerzej pokazać.

RADIO POLONIA: Słuchaczy Radia Polonia możemy tylko zapewnić, że nagrań archiwalnych nie zabraknie na naszej antenie, będziemy je z pewnością przez cały rok prezentować. Mamy również nadzieję, że sięgną po nie dziennikarze innych programów Polskiego Radia.

GRAŻYNA KOPEĆ: Sięgają już. Widzę to.