http://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=93553

Trarigardo de la Esperanto Gazetaro

14.10.2008
Kvankam en Pollando la aŭtuno buntkolore atentigas, ke somero pasis tamen  en kelkaj lastaj periodaĵoj daŭre regas la somero, prefere eĥas someraj E-aranĝoj, inkluzive la plej gravan, la jubilean kongreson en Roterdamo. Tiuj raportoj – jam senigitaj je incit-juĝoj varmomente kovataj kaj dissendataj tra retlistoj – ebligas iom pli sobre rigardi niajn somerajn E-eventojn.
Riĉan raportan segmenton enhavas la oktobra numero de “La Revuo Orienta” el Japanio. En la raporto de HORI Jasuo  aparta atento estis donita al  la kontribuo de japanaj esperantistoj al la unuopaj kongresprogrameroj. TAHIRA Masako aliflanke detale raportas pri la dumkongresaj laboroj de la Komitato, la plej supera organo de UEA. Ŝi pravas,  ke estus pli interese kaj internacie,  se pli da aziaj kaj afrikaj komitatanoj povus partopreni la kongresdebatojn. El sub la plumo de la  prezidanto de KAEM (Komisiono pri Azia E-Movado) venis multaj informoj  pri ĝia fermita kaj publika kunsidoj. El la raporto pri la fermita kunsido mi kun intereso notis la projekton STAFETO. Nome lige kun la jubileo en Bjalistoko estas plano okazigi stafeton tra la aziaj landoj por kelekti gratulsubskribojn  de lokaj esperantistoj por sekve transdoni ilin solene al UEA dum la bjalistoka UK.  Krom tiu regiona alrigardo al la lasta UK ni trovas krome la raporton de TSUBAKI Shouichi, asertanta ke temis pri “Kompakta kaj fruktodona UK”, kvankam la aŭtoro ne kaŝas sian ioman elreviĝon, ke ĝia skalo “ne estis tiel granda  kiel li supozis”. En la kunteksto de la roterdama UK-o TANAKA Sigeru fine retrorigardas al la oficiala UK-karavano de JEI. Sed en la oktobra numero de “La Revuo Orienta” raportoj ne sole koncernas la jubilean UK-on.
Kun plezuro mi legis la raporton pri la 64-a IJK en Hungario, kiu tra persona prismo de la aŭtoro Ruosuke alportas tre pozitivan emfazon: “IJK igis min vera esperantiso”. SAITO  Tume aliflanke entuziasme dividis siajn impresojn pri la estado en la unua granda afrika aranĝo, kiu estis ILEI-konferenco en Benino. Ĉiuj ĉi kongresoj estas ene de la numero i.a. pridokumentitaj per fotoj, sed ili ne elĉerpas la kontribuojn en la Internacia Lingvo.  MORIKAWA Kazunori levas la demandon en >Monata Podieto<, kiun ĉiu el ni verŝajne konas el la propralandaj publikaj diskutoj. “Ĉu elektromagneta ondo el poŝtelefono estas danĝera?” Por mi aparte estis interese ekscii, ke japana leĝaro ekde la 2002 devige reguligas poŝtelefonajn radiadojn kaj la aŭtoro rekomendas konatiĝi kun la valoro de SAR en la propra poŝtelefono. Ĉi-numere krome Aleksander Zdechlik el Pollando sur klerigaj paĝoj prezentas la ideon, ke dum la bjalistoka UK li deĵoru en la savcentro ĉe la telefonnumero 112 por tradukhelpi al la savantoj tuj doni helpon al esperantistoj, kiuj  tion bezonos. Mi ne kaŝu mian  rezervan dubon  pri la neceso,  ke en ĉiu lando funkciu helptelefono por esperantistoj, kaj skeptike vidas tion kiel vojon por igi al neesperantistoj E-on necesa. Evidente lia emo helpi al esperantistoj, kaze de iuj  malagrablaĵoj,  estas bonveniginda.
Al la roterdama UK referencas ankaŭ la lasta, 4-a numero de “Litova Stelo”. Male al la japana revuo, kie oni fiere skribas pri la kontribuo de japanaj esperantistoj al la kongrestrapaso Vytautas Šilas marĝene de la informo pri ĉ. 50-persona litova kongresgrupo en Roterdamo, ĉefe riproĉas al siaj samlandanoj apenaŭan videblecon dum la kongresprogrameroj pro la malalta nivelo de la parola lingvo. Ankaŭ plurpaĝa kongresa raporto de  Julija Antanaitienè ne malhavas kelkajn kritikajn rimarkojn. Ĉi-foje ili koncernas la kongresorganizon. Kongresrilata estas ankaŭ atikolo dediĉita al Rimantas Endriulaitis, kiun multaj kongresanoj vidis ĉe la stando de “Litova Stelo”, kie li ankaŭ estis prezentanta siajn porokazajn E-insignojn, inkluzive tiun omaĝe al la jubilea UK.
Interesan raporton la julia-aŭgusta numero de “Litova Stelo” liveris pri la okazinta aŭguste en Benino ILEI-Konferenco. Vere interesa kaj ĉiuflanka kaj iom bedaŭrinde,  ke ĝi aperas sole en la nacia E-periodaĵo. Kompreneble la revuo referencas ankaŭ al la aranĝo por si plej proksima nome BET,  kaj ĝia 44-a eldono resume prezentante prelegon dediĉitan al BET-historio.
Krom temoj ligitaj kun nialingva komunumo “Litova Stelo” interparolas ĉi-numere kun Vaclovas Miškinis,  lige kun la strategiaj demandoj de Litovio pri energetiko. La intervjuato tamen per sia lasta respondo malkaŝas, ke iam li havis la okazon kun konatiĝi kun Esperanto kaj eĉ iom lerni.
Kun kelka prokrasto atingis nin la junia numero de  “Medicina Internacia Revuo”, kiu devus anticipi la julian jubilean kongreson de UMEA en Krakovo, dum kiu ĝi festis sian centjariĝon. Tiuokaze ĝia redaktoro, d-ro Wladysław Opoka en la enkondukaj vortoj prezentas etan rememoran  retrorigardon pri sia aktivado en la Unio. Imre FRENCZY, UMEA-prezidanto lakone prezentas la historion de la organizo memorigante,  ke  Tutmonda Kuracista E-ista Asocio kreiĝis laŭ iniciato de pola kuracisto Wilhelm Róbin.  Cetere la junian numeron de MIR akompanas lia speciala salutletero por la krakova kongreso en la dulingva versio: pola kaj esperanta. Al jubileo – cetere la numero enhavas la kongresprogramon - referencas ankaŭ la artikolo de d-ro Josef Hradil pri la “Historio de medicinista Esperanto-Movado en CS”. Kelkaj fotoj dokumentas la 11-an Internacian Medicinistan E-Kongreson, okazintan en Krakovo en la 1997-a jaro. Sed la jubileo de UMEA ne elĉerpas la enhavon de la numero, liverante kelkajn fakajn artikolojn, kiel resumojn de d-ro Hradil pri “Novaĵoj el neŭrokirurgio”, “Heparin-o, ĉu la sekura medikamento?” kaj lian tradukon de interparolo kun la prezidanto de Ĉeĥa Ĥematologia Societo pri progresoj en Ĥematologio.
Al fakaj revuoj sendube ni povas kalkuli ankaŭ “Femina”, kies la plej nova,  septembra numero atingis la  redakcion. La numeron inaŭguras protokolo pri la julia asembleo de FEM en Bruselo. Dum ĝi interalie oni traktis malfacilaĵojn, kiujn spertas la movado pro nesufiĉa diskonigo de la celoj kaj atingoj de la asocio. Por mi tamen sonas ion strange la supozata pravigo, ke kulpas tion “eventuale ankaŭ bojkoto de UEA-burokratoj”. Ĉiukaze ni deziras al FEM-anoj, ke ili “kun nova elano kaj firma intenco daŭrigu la agadon almenaŭ ĝis la 2014-a jaro”.
Ĉi numere ni trovas enkonduke, cetere konforme al la tempo,  kiam estas anoncataj laŭvicaj Nobel-premioj artikolon de Perla Martinelli kun analiza atento donita al virinoj diversbranĉe ricevintaj tiun ĉi prestiĝan premion. Interesa informo estas, ke ekde la vononta numero la revuo prezentos ĉiujn Nobel-laŭreatinojn pri literaturo kun ĉerpaĵoj el iliaj verkoj. Bela literaturaĵo, kvankam ne de Nobel-premiitino sekvas el sub la plumo de Akimun Rahman,  bangladeŝa aŭtorino, kvankam mi ne trovis la informon pri la tradukinto de ŝia fabelo “La studentino kaj la kolorkrajono”. Interesa estas la kontribuaĵo de Ljubica Sedmark “Venuso, Afrodita, Danica” pri tio, kiel en la kroatan lingvon enpentris la nomo de la greka kaj romia diinoj. Stella Meester plurpaĝe traktas la temon “Kion ni scias pri samseksemo”, kvankam mi ne trovis en ĝi iujn nekonatajn pli frue argumentojn. “Femina apartajn eksplikojn prezentas al  geedzeco kaj gejedzeco laŭ dokumentoj de Civito.
Fermante la septembran numeron ni citu el la vortoj de la revukunlaborantino,  Marie-France Conde Rey: “Mi daŭre kredas, ke feministoj havas gravajn rolojn, pozitivajn gravajn rolojn. Unu el ili estas kompreni kiel, en