RADIO POLONIA: Jakie wyzwania stoją współcześnie przed polską wsią?

PROF. ANDRZEJ ROSNER: Dla polskiej wsi w najbliższych latach najważniejszą sprawą będzie lokalny rynek pracy, możliwość zatrudnienia bardzo dużej nadwyżki siły roboczej, która już jest na wsi i która będzie się powiększała ze względów demograficznych. W tej chwili szacuje się, że wśród ludności nie związanej z rolnictwem na wsi, tej bezrolnej, bezrobocie przekroczy 30 proc. Regionalnie oczywiście dużo więcej. Można szacować, że z kolei w gospodarstwach rolnych jest około miliona tzw. bezrobocia ukrytego - ludzi, którzy mogliby w tych gospodarstwach nie pracować, za to podjąć prace stałą w pełnym wymiarze poza gospodarstwem. Ci ludzie nie mają uprawnień do zarejestrowania swojego statusu bezrobotnego i wydaje się, że w najbliższych latach to będzie największe wyzwanie. Drugie wyzwanie, ściśle się z tym łączące, to zmiana struktury gospodarczej. Dziś rolnictwo jest główną funkcją obszarów wiejskich, ale będzie zmniejszało zatrudnienie i zapotrzebowanie na pracę. Będzie się zmieniało strukturalnie. Rolnicy będą musieli znajdować pracę poza rolnictwem. Problem polega na tym, że gdy ten proces odbywał się w innych krajach, takich jak Niemcy czy Francja, przemysł wchłaniał nadwyżki pracy odchodzących z rolnictwa. Dziś mamy gospodarkę innego typu, przemysł nie jest w stanie wchłaniać tylu szukających pracy, bo technologie, które wchodzą do przemysłu, ograniczają zatrudnienie.

RADIO POLONIA: Czyli tak naprawdę prawdziwym wyzwaniem jest edukacja. Trzeba tak kształcić młodzież wiejską, aby bez problemu mogła znaleźć prace poza wsią...

PROF. ANDRZEJ ROSNER: Powiem inaczej - wyzwaniem jest edukacja jako instrument na rynku pracy. W tej chwili wszystkie miejsca pracy, jakie będą powstawały, będą wymagać znacznie wyższych kwalifikacji, większej jakości siły roboczej niż dotychczas.

RADIO POLONIA: Panie profesorze, a z jakiego punktu będzie w tej sytuacji startowała polska wieś? Czy jest ona przygotowana do tego, by te zadania przyjąć?

PROF. ANDRZEJ ROSNER: Nie ma na to prostej odpowiedzi. Z jednej strony ostatnie dane spisu powszechnego m.in. pokazują, że młode pokolenie polskiej wsi jest stosunkowo nieźle wykształcone. Zaczyna się zmniejszać, w tym młodym pokoleniu zwłaszcza, luka edukacyjna między wsią i miastem. Z drugiej strony są badania, które pokazują, że przy obecnym wiejskim rynku pracy młodzi ludzie z wyższym wykształceniem deklarują chęć przeniesienia się do miasta. W związku z tym to, czy wieś stworzy im, czy oni sami sobie stworzą warunki, żeby pozostać i żeby tam tworzyć nowe struktury gospodarcze, jest problem czasu.

RADIO POLONIA: Czy w najbliższych latach możemy się spodziewać jakiejś gwałtownej przemiany standardu cywilizacyjnego, który panuje współcześnie na polskiej wsi?

PROF. ANDRZEJ ROSNER: Na pewno będą szanse na poprawę infrastruktury wiejskiej. Tutaj zadziałał już program SAPART. Fundusze strukturalne wzmocniły tzw. rozwój obszarów wiejskich. Ale z drugiej strony jest tak, że trzeba wykształcić potrzeby korzystania z tej infrastruktury. Stare pokolenie na wsi jest przyzwyczajone do pewnych standardów i będzie miało kłopoty z adaptacją w nowych warunkach, z korzystaniem z nowych jakości. Ja myślę, że wymiana pokoleń, która w tej chwili dokonuje się na wsi bardzo szybko, oraz wkraczający na rynek pracy wyż demograficzny, będą sprzyjały szybszej adaptacji nowopowstającej infrastruktury.