Roman Wojciechowski z Tomaszowa Mazowieckiego
Roman Wojciechowski urodził się w 1949 r. w Ciebłowicach Dużych, mieszka w Tomaszowie Mazowieckim. W jego rodzinie nie brakowało osób uzdolnionych muzycznie: ojciec śpiewał i grał na organkach ustnych; dziadek był cenionym śpiewakiem pogrzebowym, prowadził również śpiew podczas pielgrzymek do Częstochowy; a wuj grał na bębnie w kapeli z akordeonistą, Stanisławem Kościechą i skrzypkiem, Władysławem Kosylakiem.
Od wczesnego dzieciństwa Roman Wojciechowski przejawiał zainteresowania muzyczne – z uporem podsłuchiwał muzykantów podczas zabaw, potańcówek. Do znanych wówczas skrzypków w okolicy należeli m.in. wspomniany już Władysław Kosylak, Marian Wachoń i Jan Staniec.
Roman Wojciechowski uczył się też gry na klarnecie i saksofonie. Na tym ostatnim grał w orkiestrze dętej od 1966 roku do połowy lat 90-tych, czyli do końca istnienia Zakładów Włókien Chemicznych „Wistom”. Od piętnastego roku życia gra na zabawach i weselach w składzie: akordeon, saksofon, gitara, perkusja. W przeszłości przez około dziesięć lat należał także do kapeli podwórkowej w składzie: akordeon, skrzypce, dwie bandżole, trąbka i saksofon. Jest wciąż praktykującym muzykiem weselnym. Gra na saksofonie, rzadziej na skrzypcach.
Do grania w zespołach ludowych powrócił dziesięć lat temu. Należy do kapeli ludowej, funkcjonującej w składzie: skrzypce, akordeon i bęben ze stalką, przy zespołach obrzędowych w powiecie opoczyńskim i tomaszowskim („Słowiki” ze Sławna, „Róża” z Gawron, „Kamienianka” z Kamienia, Zespół z Twardej i Olszowca).
Artysta kilkakrotnie wystąpił na scenie jako solista – skrzypek. W tej kategorii jest laureatem Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, gdzie w 2004 r. otrzymał II nagrodę, a w 2008 r. główną nagrodę - Basztę.
Eugeniusz Rebzda z Łaznowa
Eugeniusz Rebzda urodził się w 1935 roku w Jankówku, w powiecie brzezińskim, mieszka w Łaznowie, w powiecie tomaszowskim. Należy do grona najbardziej wszechstronnych artystów ludowych – jest skrzypkiem, harmonistą, tancerzem i budowniczym ludowych instrumentów muzycznych (bębnów ze stalką).
Artysta wywodzi się z rodziny o muzycznych tradycjach - ojciec i wuj (brat ojca) grali na harmonii dwurzędowej (nie byli muzykantami weselnymi), matka dużo i chętnie śpiewała („miała głos i melodię”), a wuj ze wsi Ciosny grał na skrzypcach (dla siebie).
Od czternastego roku życia grał już regularnie na weselach (trwających wówczas po 48 godzin). Przez wiele lat muzykował razem ze swym bratem Władysławem, harmonistą weselnym, w składzie trzyosobowym: skrzypce, harmonia trzyrzędowa i bęben ze stalką. Eugeniusz Rebzda od brata nauczył się również gry na harmonii (początkowo 24-basowej, następnie 80-basowej).
Jego głównym instrumentem były jednak skrzypce. Grywał z wieloma harmonistami i akordeonistami, m.in. z Janem i Jerzym Rozpędkami, Józefem Sochą, Henrykiem Płeską, Wincentym Wójciakiem, Walerianem Przybylskim. W 1953 r. odbywał przez pół roku służbę wojskową w Nowej Hucie k. Krakowa, gdzie grał w orkiestrze.
Eugeniusz Rebzda grał w kapeli zespołu w Popielawach, założonym w 1972 r. Obecnie wraz z kapelą skrzypek przygrywa zespołowi „Łucy Babki” i zespołowi „Ludowiacy od Będkowa”. Od kilku lat gra też w Kapeli Ludowej z Aleksandrowa Łódzkiego (występującej też pod nazwą: Kapela Gajdów). W 2005 r. artysta dał się również poznać jako budowniczy instrumentów - bębnów ze stalką (dwumembranowych z trójkątem). Za jeden z nich otrzymał wyróżnienie na IV Ogólnopolskim Konkursie na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych, który odbył się w Szydłowcu.
Z największym jednak powodzeniem Eugeniusz Rebzda występuje jako solista-skrzypek i tradycyjny tancerz reprezentując region opoczyński. Na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą w 2007 r. zdobył Basztę w kategorii solistów - instrumentalistów. Nie był to jego pierwszy występ na kazimierskiej scenie, w 2003 r. w tej samej kategorii otrzymał I nagrodę. Wielokrotnie otrzymywał nagrody na Spotkaniach Folklorystycznych Polski Centralnej „Od kujawiaka do oberka” organizowanych w Sieradzu. Jako tancerz dwukrotnie zdobył II nagrodę (w kategorii par tanecznych z Zofią Gajdą z Aleksandrowa Łódzkiego) na Ogólnopolskim Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie w 2005 i 2007 r. W roku 2008 otrzymał Nagrodę im. Oskara Kolberga.
Eugeniusz Rebzda dzięki codziennej praktyce gra wyjątkowo sprawnie i potoczyście (z nietypową dla skrzypka ludowego manierą wibrato). Potrafi wykonywać podczas grania efektowne „sztuczki” - grać w powietrzu bez opierania skrzypiec, trzymając instrument tylko w lewej ręce; albo w trakcie grania uderzać drzewcem smyczka o dolną płytę skrzypiec. W jego bogatym repertuarze ważną część stanowią dawne oberki i mazurki, które pamięta z wczesnej młodości.
Nagrania artysty znajdują się m.in. w archiwum Polskiego Radia w Warszawie, Zbiorach Fonograficznych IS PAN w Warszawie oraz w archiwum Ośrodka Regionalnego Łódzkiego Domu Kultury
Zofia Gajda z Aleksandrowa Łódzkiego
Zofia Gajda urodziła się w 1956 r. w Zychorzynie koło Rusinowa, w powiecie przysuskim; od 1989 r. mieszka w Aleksandrowie Łódzkim koło Zgierza. Jest śpiewaczką i tancerką opoczyńską. Największą grupę jej repertuaru stanowią przyśpiewki, pieśni weselne i powszechne. Przez kilka lat związana była z Zespołem Śpiewaczym „Aleksandrowianie”. Tradycje muzyczne wyniosła z domu rodzinnego – większość pieśni zapamiętała od babci – gawędziarki, śpiewaczki i tancerki – Stanisławy Urbańczyk z Zychorzyna.
Kapela Ludowa „Opocznianka”
Nazwa Kapeli Ludowej „Opocznianka” została przejęta od nazwy nieistniejącego już Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca. Kapela tego Zespołu od początku skupiała znakomitych muzyków regionu opoczyńskiego. Grali w niej Stanisław Borowiecki na harmonii trzyrzędowej, Stanisław Kaleta na skrzypcach, bębnił zaś Bronisław Stelemblak. W 1965 r. do Kapeli wstąpił skrzypek Stanisław Ksyta i harmonista Julian Jarząb, którzy grają razem do dziś. Zespół „Opocznianka” występował na krajowych festiwalach i konkursach zajmując czołowe miejsca; wielokrotnie koncertował też za granicą.
Na repertuar Kapeli Ludowej „Opocznianka” składają się w głównej mierze dawne oberki ciągłe, wyciągane i oberki siekane, drobne oraz polki, walce i repertuar nowszy - powojenny. Pomimo stosukowo młodego wieku, muzycy prezentują surowy i ekspresyjny styl wykonawczy.
Kapela Opocznianka brała udział w wielu przeglądach i festiwalach folklorystycznych zdobywając główne nagrody (m.in. na Międzywojewódzkim Przeglądzie Kapel Ludowychw Bedlnie). W roku 2005 Kapela w składzie dwuosobowym (Stanisław Ksyta i Marian Pabianek) otrzymała główną nagrodę – Basztę na 39. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. W roku 2008 Kapela została wyróżniona Nagrodą im. Oskara Kolberga. Nagrania Kapeli znajdują się w m.in. w archiwum Polskiego Radia w Warszawie, Zbiorach Fonograficznych IS PAN w Warszawie oraz w archiwum Ośrodka Regionalnego Łódzkiego Domu Kultury.
Stanisław Ksyta urodził się w 1943 r. w Woli Załężnej i tam mieszka do dziś. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku siedmiu lat na prowizorycznym instrumencie skonstruowanym z pomocą ojca. Były to dwie cienkie deseczki przypominające kształtem skrzypce, smyczek zaś wykonany był z wygiętej w kształcie łuku gałęzi wierzbowej z naciągniętym końskim włosiem. Ojciec, Józef (ur. w 1911 r.) – bębnista, który grał wiele lat w kapeli ze skrzypkiem Stanisławem Grochulskim (ur. w 1915 r.) – zachęcał syna do nauki. Zainteresowania chłopca dostrzegł i docenił również szwagier, który podarował mu swoje prawdziwe skrzypce i początkowo pomagał w strojeniu. W wieku dwunastu lat skrzypek-samouk, „słuchowiec” potrafił już grać łatwiejsze oberki, polki i walczyki, a mając trzynaście lat zaczął grywać na zabawach i weselach, zwykle w składzie: skrzypce, harmonia trzyrzędowa i bęben. W 1965 zaczął grać w Kapeli Zespołu „Opocznianka”. Należał również do Kapel zespołów „Tramblanka”, „Sitowianka” i „Bukowianki”. Równolegle grywał na weselach, jednak stopniowo coraz rzadziej.
Julian Jarząb urodził się w 1942 r. w Korytkowie, mieszka w Różannie. Gry na harmonii trzyrzędowej uczył się od 1952 r. z pomocą ojca, skrzypka-samouka. Mając trzynaście lat grywał już na potańcówkach i weselach. Po wstąpieniu do Kapeli Zespołu „Opocznianka” podobnie jak Stanisław Ksyta, kontynuował praktykę weselną. Julian Jarząb jest też budowniczym ludowych instrumentów muzycznych – bębenków jednostronnych z brzękadłami.
Marian Pabianek urodził się w 1962 r. w Drzewicy, mieszka w Sitowej. Od piętnastego roku życia gra na harmonii guzikowej, akordeonie, bębnie ze stalką i perkusji. Na tych ostatnich grywał podczas wesel. Ponadto tańczył i śpiewał w Zespole „Sitowianki”.
Ewa Sławińska-Dahlig