Matysiakowie :: Polskie Radio

Twórcy i bohaterowie

DANKA GRZELAKOWA - ALEKSANDRA KARZYŃSKA

DANKA GRZELAKOWA - BĘDKOWSKA (z domu Matysiak) – urodziła się w 1929 roku. To najstarsza córka Heleny i Józefa Matysiaków, siostra Stacha i Gienka. Brała udział w Powstaniu Warszawskim walcząc w zgrupowaniu „Krybar”. Po wojnie związała się z żonatym, starszym od siebie mężczyzną, co wobec konfliktu z ojcem, spowodowało konieczność jej wyprowadzki z domu. Po rozstaniu z tym człowiekiem w drugiej połowie lat 50. wyjechała do Szczecina, gdzie przez kilka lat pracowała w stoczni. W roku 1961 wyszła za uczestnika walk pod Monte Cassino – Bronka Grzelaka (syna sąsiada Matysiaków - Wojtka Grzelaka). Wraz z nim osiadła w Turoszowie, by w drugiej połowie lat 60. przenieść się w Bieszczady. W roku 1965 wraz z Bronkiem adoptowała czteroletniego chłopca – Józia. W połowie lat 70. wraz z mężem i małym Józiem przeprowadziła się z Bieszczad do nowo zakupionego domu w Piastowie pod Warszawą. W 1984 roku owdowiała, a potem przeniosła się do Warszawy zostawiając posiadłość w Piastowie synowi Józiowi Grzelakowi. W Warszawie poznała swojego przyszłego męża Lucjana Będkowskiego, z którym po pewnym okresie znajomości wzięła ślub w roku 1990. Zamieszkała z mężem i opiekowała się nim aż do jego śmierci w roku 2003. Postanowiła wtedy wrócić do Warszawy na ulicę Dobrą i zamieszkać w mieszkaniu po Kasi i Tomku Piekarskich. Po latach spotkała swojego towarzysza broni z Powstania Warszawskiego – Leona Szybińskiego, z którym nawiązała bliższą znajomość. Po śmierci przyjaciółki Marianny, w listopadzie 2008 r. odziedziczyła willę z ogrodem w Podkowie Leśnej k. Warszawy. W tej chwili zakończyło się postępowanie spadkowe i trwają przygotowania do remontu i ewentualnego zasiedlenia nieruchomości.

Aleksandra Karzyńska

Aleksandra Karzyńska – ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie w roku 1950. Związana początkowo z Teatrem Starym i Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, gdzie grała głównie role amantek w repertuarze klasycznym: Cecylię w „Nie trzeba się zarzekać” A. Musseta, Klarę w „Zemście” A. Fredry (z Jerzym Leszczyńskim w roli Cześnika), Helenę w „Grubych rybach” M. Bałuckiego (z Ludwikiem Solskim i Stanisławem Jaworskim, który później grał postać Klemensa Kolasińskiego w „Matysiakach”), Anielę w „Ślubach panieńskich” A. Fredry, Kaśka w „Popasie króla jegomości” A. Grzymały-Siedleckiego, Rozyna w „Cyruliku sewilskim” P. A. Beaumarchais’a. Ponadto: Kresyda w „Sławnej historii Troilusa” W. Szekspira, Mania w „Królowej przedmieścia” K. Krumłowskiego, Zofia Pawłowna w „Mądremu biada” A. Gribojedowa.

Od 1961 r. aktorka Teatru Klasycznego (Teatru Rozmaitości) w Warszawie. Zagrała tu m.in.: Rozynę w „Cyruliku sewilskim” P. A. Beaumarchais’a, Dianę w „Samuelu Zborowskim” J. Słowackiego, Wandzię w „Krzywych lustrach” Z. Bystrzyckiej, Bertę w „Ondynie” J. Giraudoux, Hortensja w „Mirandolinie” C. Goldoniego, Salomea w „Horsztyńskim” J. Słowackiego.

Od 1972 r. aktorka Teatru Studio, kierowanego przez Józefa Szajnę. Zagrała tu m. in. w „Witkacym” S. I. Witkiewicza, „Nosie” M. Gogola, „Śnie” F. Dostojewskiego”, w „Dantem” wg Boskiej komedii. Od 1977 r. w repertuarze komediowym Teatru Kwadrat w Warszawie („Pamiętnik pani Hanki” T. Dołęgi-Mostowicza, „Godziny błaznów w składnicy” U. Anatola „Basen” J. Kondrackiego, „Rodzina” A. Słonimskiego).

W 1984 r. obchodziła 35-lecie pracy artystycznej rolą Berty w „Niemcach” L. Kruczkowskiego w Teatrze na Woli. W tymże roku rozpoczęła współpracę z Polskim Radiem w powieści radiowej „Matysiakach”. Do dziś wciela się w postać Danusi Grzelakowej-Będkowskiej.