• Pollando invitas: Dęblin
  • 30.04.2008
La regiono de la pola urbo Dęblin (en  la oriento de la  lando) estis enloĝita jam en la neolita epoko. Kiel atestantoj de tiama histoririĉa regiono rolas miloj da ŝtonaj instrumentoj elterigataj ĉi tie relative ofte ankaŭ nuntempe. Tiu ĉi abundo ne tiom mirigos, se ni aldonos, ke Dęblin troviĝas inter du riveroj - Vistulo kaj enfluanta ĝin riverbranĉo - Wieprz, kiuj kreas tiamaniere naturan defendozonon. Tiuj ĉi defendokapabloj dum multaj jarcentoj estis tre bezonaj, ĉar en komencaj jaroj de la pola ŝtato la regiono de Dęblin troviĝis ĉe la limregiono, pro kio skuis ĝin senĉesaj invadoj de  litovoj, rusoj kaj tataroj. La unua skriba informo pri Dęblin troviĝas  en la konserviĝinta mezepoka jarlibro,  en kiu oni notis, ke la 14-an de julio de la 1397-a jaro Piotr, la ĝistiama posedanto de la vilaĝo Dęblin vendis ĝin. Oni notis ankaŭ, ke temas pri regiono bone defendita pro la situantaj proksime du grandaj kasteloj, kiuj gardas la sekurecon de  komercistoj  veturantaj laŭ la itinero kondukanta de  Kaffa apud la Nigra Maro ĝis Baltiko.
Maltrankvilaj eventoj en la historio de Dęblin ne mankis, sed la vilaĝo evoluis relative prospere,  kvankam malrapide. En la 19-a jarcento ĝia posedanto estis familio de princo Antoni Jabłonowski. En tiu ĉi periodo Pollando estis dispartigita kaj poloj diversmaniere klopodis batali favore al sia libereco. Princo Piotr subtenis la kontraŭcaran insurekcion de rusaj oficiroj pro kio oni kondaminis lin por la 20-jara ekzilo en Siberio. Por liberigi la amatan edzon en la 1836-a jaro princino Paulina transdonis la troviĝantan en Dęblin kastelon kaj ĝiajn ĉirkaŭaĵojn al la rusa imperio.
Kial rusoj tiom deziris tiun posedaĵon? La klarigo estas tre surpriza. La regionon kiel perfektan lokon por konstrui tie grandegan defendo-fortikaĵon opiniis unu el la plej elstaraj polaj generaloj,  Ignacy Prądzyński. Sian laboraĵon, dediĉitajn al la estontaj defendeblecoj de  la pola ŝtato li verkis en rusa malliberejo, por kiu la aneksinto kondamnis generalon Prądzyński pro la partopreno en la kontraŭrusa la tn. novembra insurekcio en la 1830-a jaro.
Utiligante liajn strategiajn planojn rusoj decidis konstrui en Dęblin la planitan de la pola patrioto fortikaĵon. Unuflanke ĝi troviĝis borde de Vistulo, kiel natura barilo. La fortikaĵo estis konstruita konforme al la plej bonaj ekzemploj de la milita konstruarto. Unuopaj domoj kaj aloj estis riĉe ornamitaj. Atentema vizitanto de la fortikaĵo facile rimarkas ĝian eklektikan stilon. Do, oni povas admiri novromiajn kolonojn aŭ   tegmentofinaĵojn kaj malnovegiptan stilon de unu el tri prodegoj kondukantaj  al la fortikaĵo.
 Kiam Pollando reakiris la sendependecon en tiu ĉi regiono garnizis multaj soldatgrupoj. En majo de la 1920-a jaro oni decidis transloki el Varsovio kaj loki en Dęblin la mezlernejon por aviadpilotoj. La laŭvican lernejon,  nome la oficiran aviadan altlernejon,  difinatan  „aglid-lernejo” oni solene malfermis ĉi tie kelkajn jarojn pli poste. Ekde tiam Dęblin sendispute rolas kiel la ĉefurbo de la pola aviado.
 La postuloj rilate al ĝiaj lernantoj ĉiam estis tre altaj. Oni devis do, disponi pri almenaŭ mezgrada edukitec+nivelo, konfirmita per  maturecekzamena atesto, krome havi finitan kurson pri la  pilotado kaj sukcese subiĝi al tre malfacila testo pri ĝeneralaj konoj kaj pri fremda lingvo. En la 2005-a jaro sumigante la 80-jaran aktivadon de la altlernejo oni atentigis pri ĝia fideleco al la taskoj difinitaj dum ĝia establo en la 1925-a jaro. Do, al  la edukado de elstaraj aviadoficiroj kaj ilia klerigado sur la monda nivelo. Pri grandegaj sukcesoj de la „Aglid-lernejo” povas atesti multnombra partopreno de ĝiaj diplomitoj, polaj pilotoj en la 2-a mondmilito,  ankaŭ dum la batalo por Britujo. Post ĝi Winston Churchil eldiris famajn vortojn: „ankoraŭ neniam tiom malmultaj  faris tiom multe por tiom multaj”, tiamaniere dankante kaj akcentante la kontribuon de poloj al tiu ĉi batalo. Sed, polaj pilotoj brilas ankaŭ nun en  la pacperiodo venkante preskaŭ senĉese en la plej gravaj mondaj aviad-konkursoj.